بندرعباس که در ساحل خلیج فارس قرار دارد، دومین شهر بزرگ جنوب ایران و مرکز استان هرمزگان است. این شهر یکی از مهم ترین شهرهای بندری ایران و مرکز تجاری مهم آسیا است. موقعیت استراتژیک بندرعباس آن را به شهری مهم در طول تاریخ ایران تبدیل کرده است.
تاریخچه و سرگذشت بندرعباس
مرکز استان هرمزگان، بندرعباس در ورودی خلیج فارس قرار دارد و بر تنگه هرمز نظارت دارد. بندرعباس که مردم محلی آن را «بندر» می نامند شلوغ ترین بندر ایران است. بندرعباس ممکن است خود دارای جاذبه های مهم زیادی نباشد، اما توقفگاهی قابل توجه برای جزیره هرمز و قشم است. شهر پر شور بندرعباس به خاطر بازار ماهی فروشان و بازار بزرگش معروف است و فرهنگ منحصر به فرد خود را در بین شهرهای ایران دارد.
منبع مهم اهمیت بندرعباس در این 500 سال گذشته، حضور کشورهای اروپایی بوده است. بندرعباس در ابتدا گامرون نام داشت که در آن زمان روستای کوچکی بود که بیشتر به ماهیگیری متکی بود. روستای گامرون توسط شاه عباس بزرگ به عنوان یک مکان استراتژیک برای شکست پرتغالی های مجاور ساکن جزیره هرمز در سال 1622 انتخاب شد، بنابراین این بندر به افتخار او تغییر نام داد که از فارسی به “بندر عباس” ترجمه می شود. این شهر در قرن هجدهم به مهم‌ترین بندر ایران و صادرکننده کلیدی فرش کرمانی تبدیل شد. این رونق اقتصادی به دلیل کمک هزینه تجارت بود که به بازرگانان انگلیسی (از طریق شرکت هند شرقی آنها)، فرانسوی و هلندی اجازه داد تا آزادانه در شهر و مناطق اطراف آن تجارت کنند.
سقوط امپراتوری صفوی در سال 1793 و پس از آن با خروج شرکت هند شرقی در سال 1759 منجر به سقوط بندرعباس شد. در سال 1793 حاکم عمان این بندر را در اختیار گرفت تا اینکه در سال 1868 بازپس گرفته شد. با احداث بنادر دیگری در این منطقه به دلیل ارزش تاکتیکی خلیج فارس، اهمیت بندرعباس بیش از پیش کاهش یافت. با این حال، در طول جنگ ایران و عراق (1980 – 1988) بندرعباس برخی از برجستگی های خود را به دست آورد زیرا سایر بنادر مهم ایران مانند خرمشهر، بندر امام و بوشهر یا برای حمل و نقل بسیار پرخطر و یا تصرف شدند. امروزه بندرعباس به دلیل برخورداری از سیستم راه آهن و جاده ای که آن را به آسیای میانه و تهران متصل می کند، شهری نسبتاً پر رونق است.
اماکن دیدنی بندرعباس
بندرعباس بزرگترین بندر ایران با جاذبه های گردشگری متعدد است. یک مرکز استراتژیک و تجاری در خلیج فارس و خلیج عمان است. موزه مردم شناسی خلیج فارس، معبد سرخ پوستان، مجموعه برکه های باران، پل لاتیدان، کوه گنو، روستای سیاهو، چشمه آبگرم گنو و آبگرم خرگو از جمله مکان های گردشگری تاریخی و طبیعی بندرعباس هستند.
در بین مردم محلی بندرعباس نوعی ماهیگیری سنتی مرسوم است به نام ماهیگیری مشتا، که یکی از پرطرفدار ترین انواع ماهیگیری ها در این شهرستان است.
دو بندر مهمی که نقش مهمی در ترانزیت حجم بالایی از کشور نقش مهمی دارد، بندر شهید رجایی و بندر باهنر می باشد.
معبد سرخپوستان
معبد سرخپوستان به معبد بت گوران نیز معروف است. این معبد توسط معماران در آخرین روز های حکومت ناصرالدین شاه بنا شده و در دوره مظفرالدین شاه مورد استفاده قرار گرفته است. این معبد را یک تاجر ثروتمند هندی که برای تامین نیاز های معنوی بازرگانان هندی که به ایران سفر می کنند، ساخت.
عمارت کلاه فرنگی
هند شرقی در زمان صفویه شعبه ای از سازمان بازرگانی خود را با اجازه شاه عباس در بندرعباس راه اندازی کرد. مکان این سازمان در اصل خانه ای بود که از فرمانداری شهر اجاره شده بود. با گسترش تجارت هلندی و محدود شدن فضا، شرکت هند شرقی تصمیم به ساختن ساختمان جدیدی گرفت که امروزه به فارسی غرفه یا عمارت کلاه فرنگی نامیده می شود. عمارت کوشک در نزدیکی بندر قدیم بندرعباس و در بلوار طالقانی واقع شده است.
حمام گله داری
تاریخچه این حمام که تنها حمام باستانی بندرعباس است به قرن نوزدهم برمی گردد. در گذشته حمام عمومی بود. امروزه به موزه مردم شناسی تبدیل شده است. معماری آن شبیه حمام های دیگر شهرهای کویری است. از این رو فضاهایی مانند بینه، سربینه، گرمخانه، خزینه و گنبدهای کوچک و بزرگ وجود دارد.
محله باستانی سورو
محله باستانی سورو در غرب شهر بندرعباس قرار گرفته است. تاریخچه این محله به دوره هخامنشیان می رسد. محله باستانی سورو جزو قدیمی ترین مناطق شهر بندرعباس است. سورو در گذشته های نه چندان دور نخلستان های بزرگی دارا بوده است.
کاوشگران باشتان، سکه های متعددی را که متعلق به دوره های ساسانی، صفویه و قاجاریه یافته اند. این سکه های که از جنس مس، نقره و طلا بوده اند ثابت می کند که در این محله، گذشته ضرابخانه هایی وجود داشته است.
